پساكرونا

بحران اقتصادي در دوران كرونا مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي با هدف اطلاع بخشي به سياست گذاران كشور از تأثير كرونا بر اشتغال و فروش واحد‌هاي توليدي خرد در سراسر كشور، در روز‌هاي پاياني سال ۹۸ مطالعه‌اي پيمايشي تعريف و طي ۱۵ روز ابتدايي سال ۹۹ آن را با ابزار پرسش نامه بسته و با روش تلفني اجرا كرد. ميزان توليد در واحد‌هاي صنفي توليدي خدماتي نسبت به فصل گذشته (آخر پاييز ۱۳۹۸) به طور متوسط ۱۳.۴ درصد و نسبت به پايان سال ۱۳۹۷ معادل ۲۲.۲ درصد كاهش داشته است. بيشترين كاهش توليد مربوط به توليدي‌هاي تحرير و چاپ بوده است. كاهش ميزان توليد در فصل زمستان نسبت به پايان فصل پاييز ۱۳۹۸ در ۸ رسته صنفي حاضر در اين مطالعه بين ۱ تا ۲۴ درصد بوده است. ميزان اشتغال در واحد‌هاي صنفي توليدي خدماتي نسبت به فصل گذشته (آخر پاييز ۱۳۹۸) به طور متوسط ۳.۷ درصد و نسبت به پايان سال ۱۳۹۷، ۵.۲ درصد كاهش داشته است. در پايان سال ۹۸، كاهش اشتغال هم نسبت به پايان فصل گذشته (پاييز ۱۳۹۸) و هم نسبت به پايان سال ۱۳۹۷ محدود بوده و هيچ حوزه كاري بيشتر از ۹ درصد كاهش اشتغال نداشته است. بيشترين كاهش اشتغال در جامعه مورد مطالعه در پايان سال ۱۳۹۸ مربوط به توليدي‌هاي نساجي و پوشاك و همچنين كيف و كفش با منفي ۹ درصد بوده است و جالب آن كه ميزان رشد اشتغال در صنايع دستي و فرش مجموعاً مثبت بوده است (۵ درصد در طول فصل زمستان و ۲ درصد در طول سال). از نظر ميزان فروش، در پايان سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل، كاهش فروش در همه حوزه‌هاي كاري شديد و بين ۶۷ تا ۹۸ درصد بوده است. توليدكنندگان صنفي كيف و كفش با منفي ۹۸ درصد و و توليدكنندگان نساجي و پوشاك با منفي ۹۲ درصد بيشتر از بقيه صنوف توليدي دچار كاهش فروش بوده اند. شايان ذكر است در تفسير نتايج اين مطالعه و به خصوص سياست گذاري بر اساس آن، حتماً بايد زمان اجراي آن را در نظر گرفت و چه بسا اگر اين پيمايش در پايان فروردين ۱۳۹۹ تكرار شود، به دليل تغيير شرايط، نتايج متفاوت باشد. بحران كرونا در بخش كشاورزي به صورت نسبي بخش كشاورزي در قياس با ساير بخش‌هاي اقتصادي كمترين زيان را از بحران عالم‌گير كرونا ديده است؛ اين موضوعي است كه تقريبا اكثر اقتصاددان‌هاي راست، ميانه و چپ بر سر آن اتفاق نظر دارند؛ اين گذاره هرگز به آن معني نيست كه قرار است اقتصاد كشاورزي از پس لرزه‌هاي بيماري كرونا در، امان بماند و لطمه نبيند بلكه صحبت از مصونيت نسبي است كه فعالان اين بخش از آن برخوردارند؛ دليل اين امر اهتمام بيشتري است كه جوامع جهان مدرن كنوني از خود نشان داده‌اند تا اقتصاد بخش خدمات و صنعتي آن‌ها حرفي براي گفتن داشته باشد و واضح است كه هرچه بيشتر به موضوع خاصي اهميت بدهي ممكن است احتمال آسيب ديدنش نيز افزايش يابد. https://s3.farvardin.net/clbu/public/58/d8/bd4e7496252889072ac53045612526e883f7.jpg در جامعه‌اي مثل ايران هم كه بيش از ۵۰ درصد اقتصادش بر بخش خدمات متمركز است؛ دور از انتظار نيست كه وضعيت اقتصادي نيز در گذر از بحران شيوع كرونا چيزي ديگر باشد؛ برآورد‌ها حاكي از آن است كه توقف ناخواسته و اجباري عموم كسب و كار‌ها در دو ماه گذشته چيزي نزديك به روزانه دو هزار ميليارد تومان خسارت روي دست اقتصاد ايران گذاشته است و طبق پيش بيني‌ها قرار است هزينه نهايي اين بحران ۱۵ درصد از توليد ناخالص ملي را ببلعد؛ عقيم ماندن برنامه‌هاي دولت براي جايگزين كردن درآمد‌هاي مالياتي با پول نفت و صف ۶۰۰ هزار نفري بيكاران براي دريافت مقرري بيمه بيكاري تنها گوشه‌هايي از آسيبي است كه شيوع بيماري كرونا به اقتصاد ايران وارد كرده است. با وجود آنكه عصر كشاورزي سال‌هاست به سرآمده است، اما فعاليت‌هاي اين بخش همچنان رابطه نزديك و تنگاتنگ خود را با حيات بشر حفظ كرده است؛ محصولات كشاورزي هنوز به عنوان قوت روزانه مردم از اهميت ويژه‌اي برخوردارند و بديهي است هرگونه كمبودي در چرخه توليد و توزيع اين محصولات مي‌تواند انبوهي از انسان‌ها را در محدوده مرزي فقر غذايي جا به جا كند. با اين وجود سال‌هاست كه در برنامه ريزي‌هاي اقتصادي ايران بخش كشاورزي در عمل فراموش و به حال خود رها شده است و عمل كشيدن جُور آن به درآمد‌هاي نفتي واگذار شده است، اما هنوز كه هنوز است نمي‌توان منكر نقش تعيين كننده كشاورزي باقيمانده در ايران در تعيين رژيم غذايي خانوار‌هاي ايراني شد؛ شاهد اين مدعي نوساني است كه هميشه در بازار گسترده محصولات كشاورزي ايران وجود داشته است؛ زماني اين نوسان محدود به قيمت يك يا چند قلم ميوه و سبزي بوده و در مواقع همزمان در چند حوزه وجود داشته و مثل ديگري دامن گير محصولات پروتيني و لبني نيز شده است. وضعيت كشاورزي چه خواهد شد؟ مطلب پيشرو حاصل گفتگوي اقتصاد ۲۴ با مرتضي افقه، اقتصاددان و كارشناس حوزه كشاورزي براي بررسي اتفاقاتي است كه ممكن است در اين روز‌هاي گذر از بحران كرونا براي بخش كشاورزي ايران و حوزه‌هاي مرتبط با آن بيافتد؛ وي كه همواره از منتقدان جدي بي توجهي دولت‌هاي قبل و بعد از انقلاب به اقتصاد بخش كشاروزي بوده است اين بار با احتياط مي‌گويد در كشاورزي ايران جايي نيست كه لطمه نخورده باشد؛ مجموعه تحولات اقتصادي ادوار گذشته ايران دست به دست هم داده اند تا كشاورزي سنتي و عقب نگه داشته شده ايران كمترين آسيب را از بحران كرونا ببيند. بحران آب در كرونا قشموندان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ از مشكل آب صحبت به ميان مي‌آورند؛ اين مسئله يكي از مسائل مهم و حياتي است كه با گذشت سال‌ها هنوز روند عادي و راحت به خود نگرفته و مردم قشم به خصوص روستا‌هاي غرب جزيره مشكلات زيادي براي تهيه آب دارند. https://s3.farvardin.net/clbu/public/43/bb/12f47434e98c2cdbde3730cb3758a6553c40.jpeg يكي از فعالان اجتماعي قشم در اين زمينه به اقتصاد ۲۴ مي‌گويد: روستا‌هاي غرب جزيره به لحاظ امكانات مشكلات زيادي دارند. در حقيقت به جز شهرها، روستا‌هاي جزيره كه بالغ بر ۶۰ روستا مي‌شود، مشكل آب دارند.